Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu. PORADNIK PUROMED na temat ciąży mnogiej cz. 2

24.09.2023

Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu. PORADNIK PUROMED na temat ciąży mnogiej
Przebieg ciąży bliźniaczej różni się od przebiegu ciąży pojedynczej. Przyszła mama może odczuwać nieco inne objawy. Powinna także częściej wykonywać badania kontrolne, ponieważ istnieje wyższe ryzyko powikłań. Przeczytaj drugą część naszego poradnika i zobacz, co jeszcze warto wiedzieć, oczekując bliźniąt. W pierwszej części naszego poradnika o ciąży mnogiej poruszyliśmy ważne tematy dotyczące rodzajów ciąży wielopłodowej, jej przyczyn, a także prawdopodobieństwa wystąpienia. Z tego artykułu dowiesz się, jak wygląda rozwój prenatalny bliźniąt, jakie badania należy wykonywać oraz jakie jest ryzyko powikłań w ciąży wielopłodowej.

Kiedy wiadomo, że ciąża jest bliźniacza?

Ciążę bliźniaczą można rozpoznać podczas badania ginekologicznego (położniczego) oraz badania ultrasonograficznego. Kobieta, która otrzymała pozytywny wynik testu ciążowego lub ma podwyższony wynik badania beta HCG, powinna zapisać się na wizytę do ginekologa. Wizyta u ginekologa w celu potwierdzenia, że doszło do zapłodnienia, powinna odbyć się 6–8 tygodni od ostatniej miesiączki. Według zaleceń ostatecznym terminem jest czas 10 tygodni od pierwszego dnia ostatniego krwawienia menstruacyjnego. Ciąża bliźniacza w USG może być widoczna już 4 tygodnie od ostatniej miesiączki. Jednak największą pewność daje badanie wykonane między 6. a 8. tygodniem, gdy możliwe jest stwierdzenie, że biją serduszka dzieci.

Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu – rozwój dzieci

Początek ciąży liczony jest od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Około 2 tygodnie po nim mają miejsce owulacja i zapłodnienie komórki jajowej (lub komórek jajowych). Następnie ulega ona licznym podziałom i zagnieżdża się w macicy.

Rozwój bliźniąt między 4. a 7. tygodniem ciąży

Jest to moment, w którym test ciążowy wykryje, że doszło do zapłodnienia. Ponadto ciąża bliźniacza będzie widoczna w badaniu USG, a lekarz stwierdzi bicie serca dzieci. Na tym etapie pojawiają się już zalążki innych organów oraz kończyn.

Rozwój bliźniąt między 8. a 11. tygodniem ciąży

Następuje intensywny rozwój układu nerwowego dzieci. Obecne są zalążki oczu, nosa, ust, języka, paznokci oraz formuje się szyja, a także paluszki i rączki. Tworzą się narządy płciowe. Płody zaczynają wykonywać pierwsze ruchy, jednak są one całkowicie niewyczuwalne przez ciężarną.

Rozwój bliźniąt między 12. a 15. tygodniem ciąży

Dzieci intensywnie się rozwijają. Pod koniec pierwszego trymestru wykształcone są już narządy wewnętrzne i od tego momentu zaczynają dojrzewać, aby móc pełnić swoją funkcję. Skóra jest delikatna i przezroczysta, zaczyna porastać ją meszek płodowy. Maluchy mogą stroić miny, połykać wody płodowe i ssać. Ruszają się, aby ćwiczyć mięśnie i stawy. Możliwe jest już ustalenie płci dzieci. Na ten czas, a dokładnie pomiędzy 11 tygodni + 0 dni a 13 tygodni + 6 dni przypada bardzo ważne badanie ultrasonograficzne - badanie USG I trymestru. Podczas takiego badania oceniana jest szczegółowa anatomia płodów, a także identyfikacja markerów sonograficznych aberracji chromosomowych. Na to badanie można umówić się w poradni Puromed.

Rozwój bliźniąt między 16. a 20. tygodniem ciąży

Dzieci stają się wrażliwe na światło. Zaczynają też docierać do nich pierwsze dźwięki – póki co w postaci wibracji. Skóra staje się grubsza za sprawą tkanki podskórnej. Twarze płodów zaczynają przypominać twarze noworodków. Intensywnie rozwija się układ nerwowy, a jelita przemieszczają się na swoje miejsce. Dzieci są bardzo ruchliwe, a przyszła mama może już czuć ich ruchy. Pod koniec tego okresu można wykonać już kolejne ważne badanie ultrasonograficzne - II trymestru, powszechnie nazywane badaniem „połówkowym”. Przypada ono na czas 18 tygodni + 0 dni, a 22 tygodnie + 0 dni. Błędnie nazywane natomiast jest ono badaniem genetycznym. Jest to nieprawda, gdyż podczas tego badania ultrasonograficznego lekarz analizuje szczegółową anatomię płodów, ale nie może na podstawie tego badania wykluczyć nieprawidłowości genetycznych. Do tego celu służy diagnostyka inwazyjna, a wskazania są bardzo ściśle określone.

Rozwój bliźniąt między 21. a 24. tygodniem ciąży

Dzieci są bardzo aktywne. Niektóre narządy wewnętrzne już podejmują swoją funkcję (m.in. ma miejsce produkcja hormonów i moczu). Zaczyna kształtować się układ odpornościowy maluchów. Bliźnięta zaczynają słyszeć i reagować na dźwięki. Mają też swój rytm dobowy. Ich układ mięśniowy jest coraz silniejszy, dlatego wykonują coraz większe akrobacje, które przyszła mama wyraźnie czuje.

Rozwój bliźniąt między 25. a 28. tygodniem ciąży

Dzieci stają się wrażliwe na dotyk – w tym ból. Intensywnie rosną, a w macicy robi się coraz mniej miejsca. Płuca zaczynają dojrzewać, a ich komórki produkują surfaktant. Rozwija się zmysł smaku. Maluszki zaczynają otwierać oczy. Na ich twarzach wyraźnie widać już rzęsy i brwi.

Rozwój bliźniąt między 29. a 32. tygodniem ciąży

Narządy dzieci są już rozwinięte, ale nie wszystkie mogłyby podjąć samodzielną funkcję. Ciała gromadzą tkankę tłuszczową, dzięki czemu maluchy intensywnie przybierają na wadze. Wzmacnia się także układ odpornościowy za sprawą matczynych przeciwciał. Działają już wszystkie zmysły. W tym czasie zgodnie z obowiązującymi standardami należy wykonać badanie USG III trymestru, które przypada na okres pomiędzy 28.0 a 32.0 tygodniem ciąży. Podczas tego badania ponownie oceniana jest szczegółowa anatomia płodów. Jest to istotne, ponieważ część wad strukturalnych może zostać wykryta właśnie na tym etapie. Nawet jeżeli podczas badania „połówkowego” wszystko było w porządku, to III badanie jest również rekomendowane, o czym wiele Pacjentek zapomina.

Rozwój bliźniąt między po 33. tygodniu ciąży

Dzieci przyjmują pozycję do porodu. Niemal wszystkie narządy wewnętrzne są już gotowe do samodzielnego funkcjonowania – poza płucami, które dojrzewają najdłużej. Im później bliźnięta przyjdą na świat, tym mniejszej pomocy medycznej potrzebują.

Ciąża bliźniacza a ryzyko powikłań

Każda ciąża bliźniacza jest ciążą podwyższonego ryzyka. Szczególne zagrożenie dotyczy bliźniąt jednojajowych, które mają wspólną kosmówkę i wspólny worek owodniowy (ciąża mnoga jednokosmówkowa jednoowodniowa). Nie oznacza to jednak, że powikłania na pewno wystąpią. Przyszła mama powinna jednak zdawać sobie sprawę z takiej możliwości i ściśle przestrzegać zaleceń lekarza.

Możliwe powikłania w ciąży bliźniaczej to:

  1. poród przedwczesny,
  2. wyższe ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego,
  3. zahamowanie wzrostu jednego lub obu płodów (hipotrofia wewnątrzmaciczna)
  4. wielowodzie, czyli zwiększona objętość płynu owodniowego
  5. przedwczesne oddzielanie się łożyska,
  6. niewydolność cieśniowo-szyjkowa.

Istnieją także powikłania, które dotyczą wyłącznie ciąż bliźniaczych jednokosmówkowych. Jednym z nich jest zespół przetoczenia krwi między płodami (TTTS). Przyczyną są nieprawidłowe połączenia naczyń krwionośnych. Wówczas dochodzi do przecieku krwi od jednego dziecka do drugiego. Skutkiem jest nieprawidłowy rozwój bliźniąt. Jeżeli TTTS nie zostanie rozpoznane i leczone, śmiertelność wynosi 60–100%. Diagnoza stawiana jest na podstawie badania USG.

Ciąża bliźniacza – badania. Jak często je wykonywać?

Zgodnie z wytycznymi i zaleceniami badania w ciąży bliźniaczej oraz kontrole lekarskie powinny odbywać się częściej niż w ciąży pojedynczej. Jest to konieczne ze względu na wyższe ryzyko powikłań. Dzięki częstszym kontrolom możliwe jest ich wczesne wykrycie i podjęcie działań, które zapobiegają ich skutkom.

Według zaleceń:

  1. Wizyty kontrolne w ciąży bliźniaczej powinny odbywać się co 3–4 tygodnie.
  2. Badanie USG powinno odbyć się w 11.–13. + 6 tygodniu ciąży oraz w 18.–22. tygodniu ciąży, oraz pomiędzy 28.0 a 32.0 tygodniem ciąży.
  3. W drugiej połowie ciąży bliźniaczej badania USG powinny odbywać się co 4 tygodni
  4. Ciąża wielopłodowa, a w szczególności ciąża jednokosmówkowa jest wskazaniem do wykonania badania echokardiograficznego, które powinno być wykonane dwukrotnie. I raz, około połowy ciąży celem oceny strukturalnej serca, II raz, w III trymestrze celem oceny funkcji serca. Natomiast w przypadku stwierdzenia wady serca u jednego/obu płodów badań z zakresu kardiologii prenatalnej będzie dużo więcej.
  5. Pomiędzy tymi szczegółowymi badaniami lekarz wykonuje także badania ultrasonograficzne oceniające dobrostan płodów, a także trend wzrastania.

W przypadku ciąży bliźniaczej jednokosmówkowej od 16. tygodnia badania USG powinny odbywać się co 2 tygodnie w celu ewentualnego wykrycia powikłań charakterystycznych dla tego rodzaju ciąży, np. TTTS.

Poród w ciąży bliźniaczej

Poród bliźniąt ma miejsce wcześniej niż w ciąży pojedynczej – przed 37. tygodniem. Ponieważ istnieje zwiększone ryzyko powikłań, zalecane jest, aby odbywał się on w szpitalu, który ma minimum II stopień referencyjności. Placówka powinna dysponować możliwością równoczesnego monitorowania kardiotokograficznego obu płodów oraz gotowością do operacyjnego ukończenia porodu i intensywnej opieki nad noworodkiem.

W większości przypadków bliźnięta przychodzą na świat poprzez cesarskie cięcie. Nie jest to jednak reguła. Poród naturalny w ciąży bliźniaczej jest możliwy, jeżeli:

  1. nie ma przeciwwskazań do porodu siłami natury,
  2. dzieci są ułożone główkowo.

Zdarza się także, że możliwy jest poród siłami natury jednego dziecka oraz wykonanie cięcia cesarskiego na drugim płodzie. Dzieje się tak, gdy jest on ułożony poprzecznie lub doszło do powikłań.

Natomiast ciąże bliźniacze jednoowodniowe zawsze powinny zakończyć się cięciem cesarskim. Zgodnie z wytycznymi następuje to między 32. a 34. tygodniem ciąży.

Umów wizytę u ginekologa-położnika w poradni PUROMED
Dowiedz się więcej
Umów termin badania prenatalnego w poradni PUROMED
dr n med. Maciej Naze

Artykuł powstał we współpracy z dr n. med Agnieszką Żalińską.

dr n. med Agnieszka Żalińska – ginekolog- położnik, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 2016 r. odbywa szkolenie specjalizacyjne w Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi w Klinice Położnictwa, Perinatologii i Ginekologii.

Badania prenatalne to jeden z jej głównych obszarów zawodowych. W poradni PUROMED prowadzi ciąże pojedyncze i mnogie, wykonuje także badania prenatalne.