Wakacje powinny być czasem zasłużonego odpoczynku, beztroski i dobrej zabawy. Nie możemy jednak zapomnieć o rozwadze i przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa. Na urlopie zdarzają się wypadki, zachorowania i inne problemy zdrowotne. Gdy jesteśmy ich świadomi, możemy skutecznie się przed nimi chronić. Dowiedz się, jakie są największe zagrożenia dla zdrowia podczas wakacji.
Ostrożność powinieneś zachować bez względu na to, gdzie spędzasz wakacyjny urlop. Do urazów, ukąszeń, poparzeń słonecznych, odwodnienia i udaru cieplnego może dojść nie tylko nad morzem, ale również w górach, mieście, a nawet na miejskim basenie. Odpowiednie przygotowanie się również pozwoli zmniejszyć ryzyko problemów ze zdrowiem podczas wakacji.

Poparzenia słoneczne

To bardzo częsty problem podczas wakacji. Chętnie spędzamy czas na zewnątrz, ale niestety nie zawsze pamiętamy o stosowaniu kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Za oparzenia skóry odpowiedzialne jest promieniowanie UV-B. Ekspozycja na słońce bez odpowiedniej ochrony skutkuje zaczerwienieniem, obrzękiem, swędzeniem i przesuszeniem skóry, ale mogą pojawić się także pęcherze i ból.

Aby uniknąć poparzenia słonecznego, powinieneś stosować się do kilku ważnych zasad:

  • Zawsze podczas przebywania na zewnątrz stosuj krem z filtrem przeciwsłonecznym.
  • Unikaj ekspozycji na światło słoneczne w godzinach największego nasłonecznienia (od 11 do 16).
  • Chroń skórę ubraniem, a na głowę zakładaj czapkę lub kapelusz.
  • Rób przerwy podczas opalania się.

Udar cieplny

Udar cieplny to reakcja na przegrzanie. Pojawia się, gdy organizm nie jest w stanie odprowadzić nagromadzonego ciepła. Jego objawy to m.in. nudności, wymioty, zawroty głowy, niepokój, zaczerwienienie skóry, osłabienie, zaburzenia świadomości. Na udar cieplny jesteśmy szczególnie narażeni podczas upałów, ale sprzyjają mu także ograniczona cyrkulacja powietrza, nieodpowiednie nawodnienie i intensywny wysiłek fizyczny.

Aby uchronić się przed udarem słonecznym, powinieneś unikać nadmiernej ekspozycji na słońce oraz przebywania w wysokiej temperaturze. Pamiętaj, aby nosić nakrycie głowy, przebywać w cieniu, pić wystarczającą ilość wody, a także unikać nadmiernej aktywności fizycznej podczas gorących dni.

Ukąszenia i ugryzienia owadów

Lato to czas największej aktywności różnego rodzaju owadów, których ukąszenie lub ugryzienie nie należy do najprzyjemniejszych, a niekiedy może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Za najbardziej uciążliwe uważane są komary, ponieważ pozostawiają swędzące bąble.

Jednak uwagę powinieneś zwrócić także na kleszcze, które mogą przenosić choroby (m.in. boreliozę). Aby się przed nimi chronić, stosuj preparaty odstraszające. Jeżeli w miejscu ugryzienia zaobserwujesz tzw. rumień wędrujący – owalne zaczerwienienie skóry z bladym środkiem – skontaktuj się z lekarzem chorób zakaźnych. Jest to pierwszy objaw zakażenia bakterią wywołującą boreliozę. Pojawia się w ciągu 1–3 tygodni od wbicia się kleszcza. Jest wskazaniem do rozpoczęcia leczenia.

Zdarza się jednak, że rumień wędrujący nie występuje. Dzieje się tak u około 30% osób. W takich przypadkach, gdy doszło do zakażenia boreliozą, objawy pojawiają się nawet po kilku miesiącach. Aby postawić rozpoznanie, konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych. Są to testy serologiczne, które mierzą poziom przeciwciał IgG i IgM. Możesz wykonać je w punkcie pobrań.

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby uczulone na jad owadów. W wyniku ugryzienia lub ukąszenia może rozwinąć się reakcja alergiczna, a nawet wstrząs anafilaktyczny. W takim przypadku zawsze potrzebna jest pomoc medyczna. Wskazane jest również, abyś miał w apteczce lek przeciwalergiczny.

Uszkodzenia kręgosłupa podczas skoku na główkę

Zabawy w wodzie to ulubiona aktywność osób spędzających wakacje nad morzem, jeziorem lub na basenie. Szczególnym zagrożeniem są skoki na główkę. Bardzo często kończą się one poważnym urazem kręgosłupa, przerwaniem rdzenia kręgowego i niepełnosprawnością, a w skrajnych przypadkach śmiercią.

Aby uniknąć urazów w wodzie, nie podejmuj ryzykownych zachowań. Uważaj podczas skoków, szczególnie jeśli nie znasz głębokości i ukształtowania dna zbiornika. Wybieraj kąpieliska strzeżone przez ratownika.

Umów się na konsultację u lekarza medycyny podróży
w PUROMED
Umów się na konsultację hepatologiczna w Poradni PUROMED w Łodzi

Szok termiczny

Szok termiczny to sytuacja, gdy nagle zmienia się temperatura ciała. Najczęściej dochodzi do niego, gdy rozgrzani słońcem wejdziemy do zimnej wody. Skutkiem jest nagły skurcz naczyń krwionośnych, co zaburza przepływ krwi. Skurczowi ulegają również mięśnie – w tym mięśnie oddechowe. Szok termiczny może prowadzić do utraty przytomności i zaburzeń krążenia.

Aby uniknąć szoku termicznego, powinieneś wchodzić do wody stopniowo. Najpierw zanurz nogi, dopiero później ręce, kark, klatkę piersiową, a na koniec głowę.

Odwodnienie

To stan, w którym w organizmie jest zbyt mała ilość wody, co uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie komórek, tkanek i narządów. Główną przyczyną odwodnienia jest picie małej ilości płynów – szczególnie w gorące dni, gdy intensywnie się pocimy. Objawy to m.in. osłabienie, ból głowy, nudności, zmniejszenie ilości wydalanego moczu, skurcze mięśni, przesuszenie skóry, wzrost temperatury ciała. Pamiętaj, że skrajne odwodnienie stanowi zagrożenie dla życia. Przy dużym ubytku wody dochodzi do drgawek, zaburzeń i utraty świadomości, a nawet śmierci.

Aby uniknąć odwodnienia, powinieneś spożywać odpowiednią ilość wody. Zaleca się, żeby było to minimum 2 litry dziennie. Jednak w upalne dni i przy aktywności fizycznej zapotrzebowanie organizmu wzrasta.

Choroby tropikalne

Jeżeli wybierasz się na wakacje w egzotyczne miejsca, nie możesz zapomnieć o zagrożeniu różnego rodzaju chorobami tropikalnymi. Są to schorzenia, które nie występują w naszym klimacie. Zalicza się do nich m.in. malarię, gorączkę krwotoczną, dur brzuszny, leiszmaniozę.

Aby zabezpieczyć się przed chorobami tropikalnymi, przed wyjazdem powinieneś skonsultować się z lekarzem medycyny podróży. Specjalista wyda skierowanie na szczepienie, które ochroni Cię przed zachorowaniem.

dr n. med. Jarosław Kałuża
Artykuł powstał we współpracy z dr n. med Jarosławem Kałużą.

dr n. med. Jarosław Kałuża – specjalista chorób zakaźnych, hepatolog, lekarz medycyny podróży, absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Łodzi.
Zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób zakaźnych, a także szeroko pojętych chorób wątroby.