Błędnie uważa się, że nietrzymanie moczu dotyczy wyłącznie osób starszych. Owszem, problem jest szczególnie nasilony w grupie seniorów, ale może pojawić się w każdym wieku. Szacuje się, że w Polsce nietrzymanie moczu dotyczy ponad 2 milionów osób. Dane te są jednak mocno niedoszacowane, ponieważ nie wszyscy zgłaszają objawy lekarzowi.
Na czym polega nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu to stan, w którym dochodzi do niekontrolowanego (niezależnego od świadomej woli) wypływu moczu. Pęcherz może zostać opróżniony całkowicie lub tylko częściowo. Problem znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie oraz pogarsza jakość życia i samopoczucie psychiczne. Pacjenci czują wstyd, mają obniżone poczucie wartości i często wycofują się z życia społecznego.
Objawy, które mogą wskazywać na nietrzymanie moczu to m.in.:
- popuszczanie moczu podczas wysiłku fizycznego,
- popuszczanie moczu w czasie kichania lub kaszlu,
- popuszczanie moczu przed dotarciem do toalety,
- nagłe parcie na pęcherz w określonych sytuacjach (np. po stosunku seksualnym lub na dźwięk wody),
- oddawanie moczu powyżej 8 razy dziennie,
- potrzeba korzystania z toalety w nocy.
Jakie są przyczyny nietrzymania moczu?
Ze względu na przyczynę wyróżnia się kilka rodzajów nietrzymania moczu. Główne z nich to:
wysiłkowe nietrzymanie moczu,
- nietrzymanie moczu z nagłym parciem,
- nietrzymanie moczu z przepełnienia,
- mieszane nietrzymanie moczu.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest spowodowane osłabieniem mięśni dna miednicy. W efekcie cewka moczowa nie jest prawidłowo zaciskana. Przy wzroście ciśnienia w pęcherzu moczowym (np. podczas aktywności fizycznej, kaszlu, śmiania się) dochodzi do bezwiednego wypływu moczu.
Nietrzymanie moczu z naglącym parciem jest spowodowane nadmierną aktywnością mięśni pęcherza. Dochodzi do ich nagłego skurczu i bezwiednego wypływu moczu w ciągu kilku sekund. Przyczyna tego stanu nie została do końca poznana. Może mieć związek z chorobami gruczołu krokowego i schorzeniami neurologicznymi.
Nietrzymanie moczu z przepełnienia polega na bezwiednym wyciekaniu moczu z powodu przeszkody, która uniemożliwia jego prawidłowy odpływ z pęcherza moczowego. Najczęstszą przyczyną jest powiększenie gruczołu krokowego.
Czynniki ryzyka nietrzymania moczu
Ryzyko nietrzymania moczu mogą zwiększać:
- ciąża,
- liczne porody,
- otyłość,
- zaawansowany wiek,
- menopauza,
- przerost gruczołu krokowego,
- przewlekłe zaparcia,
- przewlekły kaszel,
- przyjmowanie leków moczopędnych,
- spożywanie kofeiny w dużych ilościach,
- zmiana położenia macicy,
- zabiegi chirurgiczne w obrębie miednicy mniejszej,
- zapalenie pęcherza moczowego,
- guzy układu moczowo-płciowego,
- choroby neurologiczne (m.in. choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane),
- udar mózgu.
W każdej grupie wiekowej problem nietrzymania moczu częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Sposoby leczenia nietrzymania moczu
Leczenie nietrzymania moczu opiera się na metodach farmakologicznych, niefarmakologicznych i chirurgicznych. Wybór sposobu zależy od rodzaju, przyczyny i stopnia nasilenia dolegliwości. Terapie mogą być ze sobą łączone.
Leki na nietrzymanie moczu są włączane do terapii, gdy metody niefarmakologiczne nie przynoszą oczekiwanych efektów. Najczęściej stosowane są leki cholinolityczne, które rozluźniają mięśnie wypierania moczu, a tym samym zmniejszają potrzebę opróżnienia pęcherza. W niektórych przypadkach zastosowanie mają leki adrenergiczne, estrogeny i toksyna botulinowa.
Niefarmakologiczne leczenie nietrzymania moczu obejmuje:
- normalizację masy ciała,
- ograniczenie spożycia kofeiny,
- ćwiczenia mięśni Kegla,
- trening pęcherza moczowego,
- wyeliminowanie zaparć poprzez odpowiednią dietę,
- elektrostymulację,
- stymulację elektromagnetyczną mięśni dna miednicy.
Chirurgiczne leczenie nietrzymania moczu jest wdrażane, gdy inne metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Do metod zalicza się m.in. beznapięciowe syntetyczne taśmy podcewkowe, operacje pętlowe, implantacja sztucznych zwieraczy.
Stymulacja elektromagnetyczna mięśni dna miednicy – fotel Emsella
Jedną z nieinwazyjnych metod leczenia nietrzymania moczu jest stymulacja elektromagnetyczna mięśni dna miednicy. Przykładem jest fotel Emsella. W urządzeniu zastosowano technologię HIFEM, która wykorzystuje skoncentrowane fale elektromagnetyczne o wysokiej intensywności.
Stymulacja elektromagnetyczna powoduje skurcze mięśni w obszarze dna miednicy. Są to skurcze supramaksymalne. Nie można ich osiągnąć w wyniku ćwiczeń. Stymulacja przy pomocy fotela Emsella przywraca równowagę nerwowo-mięśniową i wzmacnia mięśnie Kegla.
Stymulacja elektromagnetyczna mięśni dna miednicy BTL Emsella – wskazania do terapii
Wskazania do stymulacji elektromagnetycznej mięśni dna miednicy to:
- wysiłkowe nietrzymanie moczu,
- naglące nietrzymanie moczu,
- mieszane nietrzymanie moczu,
- stan po prostatektomii,
- obniżenie narządów miednicy mniejszej,
- osłabienie mięśni dna miednicy po porodzie.
Stymulacja elektromagnetyczna mięśni dna miednicy może być stosowana u kobiet i mężczyzn.
Stymulacja elektromagnetyczna mięśni dna miednicy Emsella – przeciwwskazania do terapii
Elektromagnetyczna stymulacja mięśni dna miednicy nie może być stosowana u wszystkich osób. Do przeciwwskazań zaliczane są:
- ciąża,
- okres karmienia piersią,
- miesiączka,
- miedziana wkładka domaciczna,
- choroby nowotworowe,
- wszczepiona urządzenia elektroniczne (np. rozrusznik serca),
- metalowe implanty w okolicy zabiegowej,
- stany zapalne w okolicy zabiegowej,
- zaburzenia psychiczne.
Jak wygląda leczenie nietrzymania moczu fotelem Emsella?
Leczenie nietrzymania moczu przy pomocy stymulacji elektromagnetycznej mięśni dna miednicy prowadzi fizjoterapeuta uroginekologiczny. Zabieg poprzedzony jest konsultacją ze specjalistą, podczas której omawiane są oczekiwania Pacjenta oraz wykluczane przeciwwskazania.
Następnie Pacjent siada na fotelu do stymulacji elektromagnetycznej. Fizjoterapeuta uroginekologiczny ustawia parametry urządzenia. Fale elektromagnetyczne stymulują mięśnie dna miednicy i powodują ich skurcze. Zabieg trwa około 30 minut. Po jego zakończeniu od razu można wrócić do swoich codziennych aktywności.
Leczenie nietrzymania moczu z użyciem fotela Emsella nie wymaga specjalnych przygotowań. Zalecane jest założenie wygodnych i luźnych ubrań oraz opróżnienie pęcherza moczowego. Liczba i częstotliwość zabiegów stymulacji elektromagnetycznej mięśni dna miednicy jest ustalana indywidualnie dla każdego Pacjenta. W większości przypadków Pacjent odczuwa efekty już po 6 zabiegach.
Artykuł powstał we współpracy z mgr Katarzyną Wiśniewską.
mgr Katarzyna Wiśniewska to specjalistka fizjoterapii. Specjalizuje się w fizjoterapii uroginekologicznej – pomaga pacjentkom z problemem nietrzymania moczu, u których prowadzi terapię z wykorzystaniem nieinwazyjnych metod zapobiegania i leczenia tej dolegliwości (m. in. przy użyciu specjalnego fotela BTL Emsella), pomaga również pacjentkom z problemami związanymi z mięśniami dna miednicy, bolesnymi menstruacjami lub endometriozy.